Konflikt serologiczny w ciąży

Konflikt serologiczny jest zaburzeniem, które dotyka przede wszystkim kobiety posiadające grupę krwi Rh-, które posiadają dzieci z mężczyzną o grupie krwi Rh+. Na czym polega konflikt serologiczny w ciąży?

Problem związany z konfliktem serologicznym jest bardzo istotny, ponieważ zjawisko to wywołuje chorobę hemolityczną u płodu lub noworodka. Konflikt serologiczny występuje stosunkowo rzadko, gdyż dotyczy jedynie 2 do 3 na 1000 kobiet będących w ciąży.

Przyczyny konfliktu serologicznego

Wszystkie komórki organizmu, zawierają małe cząsteczki, zwane antygenami. W trakcie rozwoju, organizm rozpoznaje je jako własne i uznaje za nieszkodliwe. Jeżeli do organizmu dostają się inne antygeny, np. na komórkach bakteryjnych, zostaje to odczytane jako zagrożenie. Dochodzi wtedy do sytuacji, w której układ odpornościowy wytwarza przeciwciała, łączące się z obcym antygenem. Daje to sygnał do zniszczenia takiej komórki.

Konflikt serologiczny wystąpi wówczas, gdy kobieta o ujemnym Rh zajdzie w ciąże z mężczyzną o grupie krwi Rh+. Jeżeli w trakcie trwania ciąży, krew płodu dostanie się do krwiobiegu matki, wówczas dojdzie do sytuacji, w której jej komórki odpornościowe zaczną wytwarzać przeciwciała, atakujące komórki dziecka.

W trakcie trwania ciąży dochodzi do mikroprzecieków. W celu wywołania reakcji odpornościowej u matki, potrzeba minimum 0,2 ml krwi obcej antygenowo. Bariera łożyskowa ma za zadanie chronić przed kontaktem krwi płodu i kobiety.

Dlatego właśnie duże przecieki mogą wystąpić tylko w ściśle określonych sytuacjach:

• podczas porodu,
• w przypadku poronienia,
• w przypadku urazów matki,
• przy zabiegach wewnątrzmacicznych,
• przy operacyjnym usuwaniu ciąży pozamacicznej.

Może również dojść do sytuacji, w której do zanieczyszczenia obcą krwią doszło już przed ciążą. Mogą się z tym spotkać na przykład narkomani, przy używaniu zanieczyszczonych krwią strzykawek lub osoby będące po przetoczeniu niezgodnej grupowo krwi.

Aby rozpoznać konflikt serologiczny, należy już na samym początku ciąży oznaczyć grupę krwi u obojga rodziców. Dzięki temu możemy dowiedzieć się czy dotyczy nas ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego. Ponadto kobieta powinna również przeprowadzić badanie na obecność przeciwciał przeciwkrwinkowych. W przypadku kiedy wynik badania jest negatywny, natomiast rodzice są zgodni w zakresie Rh, konflikt serologiczny nie wystąpi i nie ma żadnego powodu do obaw. Jeśli natomiast istnieje niezgodność, wówczas należy powtarzać badania na obecność przeciwciał w każdym trymestrze ciąży.

Leczenie konfliktu serologicznego

Podjęcie leczenia (szczegółowo opisanego na https://serologiczny.net.pl/) powinno nastąpić w przypadku stwierdzenia u płodu ciężkiej niedokrwistości. Bardzo dobre efekty przynosi przede wszystkim wewnątrzmaciczne przetaczanie krwi. Do transfuzji używa się krwinek, które nie posiadają antygenu D, są więc niewrażliwe na atak przeciwciał. Płód funkcjonuje w sposób prawidłowy już pod 3-4 transfuzjach. Następnie zabiegi można wykonywać już coraz rzadziej. Leczenie trwa tak długo, aż dziecko uzyska już możliwość do życia poza organizmem mamy.

Konflikt serologiczny w pierwszej ciąży sprawia, że w przypadku gdy dojdzie do kontaktu z krwią, organizm matki zaczyna wytwarzać przeciwciała odpornościowe atakujące płód.

Konflikt serologiczny a druga ciąża

W przypadku drugiej ciąży, gdy dojdzie do kontaktu z krwią, reakcja organizmu matki jest szybsza. Przeciwciała są już gotowe i posiadają możliwość przenikania przez łożysko. Ryzyko powikłań w przypadku kolejnej ciąży jest z tego powodu większe. Optymistyczny jest jednak fakt, iż z biegiem lat obserwuje się spadek liczby rodzin dotkniętych tym problemem.